انواع آجر نسوز از جمله آجرهایی است که این روزها مورد استقبال فراوان از طرف سازندگان و معماران قرار گرفته، زیرا زیبایی، کارایی و تنوع رنگ این محصول بسیار بهتر از آجرهای معمولی است.
آجرنسوز کاربردهای متفاوتی دارد؛ از جمله پوشش جداره داخلی کوره ها، ساخت جدیدترین مدل های باربیکو، محوطه سازی، نماکاری ساختمان و دکوراسیون داخلی. این مدل آجر با تمام شرایط اقلیمی سازگار می باشد.
به منظور حفظ بنا و افزایش عمر آن در برابر شرایط جوی، سایش، حرارت و یخبندان استفاده از آجرنسوز به سازندگان و معماران پیشنهاد می شود. در ادامه این مطلب از آجر دوران به بررسی این المان و خصوصیات آن به طور کامل می پردازیم پس تا انتها با ما همراه باشید.
آجر نسوز چیست؟
آجر نسوز از ترکیب خاک چینی و نسوز تولید شده که ساختار مولکولی متراکم و ظریفی دارد. همچنین این آجر در دمای ۱۵۰۰ درجه تولید می شود که با توجه به میزان حرارت کوره، طیف رنگی های مختلفی از آن ایجاد می شود. به همین دلیل آجر نما نسوز از محبوبیت ویژه ای بین معماران و مهندسین برخوردار است.
ترکیبات آجر نسوز چیست؟
از اصلی ترین ترکیبات آجر نسوز سیلیس و آلومینیا است که وجود دانه های سیاه شکل در آجر نسوز به دلیل سیلیس موجود در این آجر می باشد که ۷۳ درصد آن سیلیس و ۲۳ درصد آلومینیوم است.
سایر مواد تشکیل دهنده آجر نسوز همچون فریک اسید، تیتانیوم و سایر اکسیدهای فلزی، این آجر را تشکیل می دهند. علاوه بر این ترکیبات خاک نسوز از اصلی ترین مواد اولیه تولید آجر نما نسوز می باشد.
خاک نسوز چیست؟
خاک نسوز همانطور که از نامش مشخص است نوعی خاک که در برابر حرارت بسیار مقاوم است و ترک بر نمی دارد. این خاک را می توان در کوره تا دمای ۱۵۰۰ درجه سانتی گراد حرارت داد. ۲ ترکیب اصلی این خاک، سیلیس و آلومینا است، که می توان در زیر لایه های ذغال سنگ آن را پیدا کرد.
خاک نسوز مهم ترین ترکیب برای تولید انواع آجر نسوز نما است که با تغییر ترکیب مواد معدنی موجود در این خاک می توان رنگ های بسیار متنوعی را تولید کرد.
آجر نسوز چگونه ساخته می شود؟
در پروسه ساخت آجر نسوز ابتدا سنگ ها و مواد اولیه آن آسیاب شده و به خاکی نرم تبدیل می شوند. در ادامه این خاک نرم وارد کوره ها با درجه حرارتی مشخص شده و در آن سایر عناصر مورد نیاز باهم ترکیب می شوند. بعد از ترکیب عناصر و رطوبت کافی، برای قالب گیری و پرس هدایت می شوند.
پس از مرحله قالب گیری ملات موردنظر در واگن ها کوره چیده شده و وارد مرحله پخت می شوند؛ در آنجا رطوبت خود را کاملا از دست داده و عملیات پخت در دمای بالای ۱۵۰۰ درجه آغاز می شود. پخت آجر نسوز معمولا ۳ روز طول می کشد که پس از آن مراحل خنک سازی و بسته بندی انجام می شود.
انواع آجر نسوز
آجرنسوز با توجه به موادی که در ساخت آن به کار می رود، دارای انواع مختلف می باشد. در کل آجرهای نسوز را می توان به چهار دسته آجرنسوز قلیایی، آجر نسوز ویژه، آجر نسوز آلومینیومی و آجرنسوز سیلیسی تقسیم نمود که در ذیل به توضیح آن ها می پردازیم.
آجر نسوز قلیایی
در ساخت آجرنسوز قلیایی از سیلیسیم دی اکسید و اکسید منیزیم استفاده می شود. اما در شرایط خاص به منظور افزایش توان حرارتی آجر می توان به آن اکسید آهن و اکسید کروم اضافه نمود.
از این آجر در کوره های دایره ای تولید سیمان، پوشش دیواره کوره های باز فولادسازی، بالای کوره های ذوب شیشه و صنایع فلزات غیر آهنی استفاده می شود.
آجر نسوز آلومینیومی
در تولید آجرنسوز آلومینیومی درصد بالایی از آلومین یا اکسید آلومینیوم استفاده می شود. این آجر در دمای 1200 الی 1800 پخت می شود و به دلیل مقاومت بسیار بالا، در پوشش دیواره داخلی کوره های ذوب فولاد، کوره های شیشه و کوره های سیمان کاربرد دارد.
آجر نسوز سیلیسی
ماده اصلی تشکیل دهنده این نوع آجر، خاک سیلیسی است. این خاک از سیلیسیم دیاکسید، اکسید آهن، دی اکسید تیتانیوم، سدیم اکسید، پتاسیم اکسید و آلومینیوم اکسید تشکیل شده و از رسانایی گرمایی بسیار بالا و مقاومت در برابر نفوذ گازها برخوردار می باشد.
اجر نسوز سیلیسی در کوره های گازسوز تولید کک، کوره های فولادسازی، کوره های سرامیک سازی و کارخانه های تولید شیشه کاربرد دارد.
آجر نسوز ویژه
آجرنسوز ویژه از فلزات واسطه و در انواع آجر نسوز اکسید کروم کوروندوم، آجرنسوز زیرکونیوم و آجر نسوز اکسید کروم تولید و مورد استفاده قرار می گیرد.
آجرنسوز اکسید کروم کوروندوم: حدود 95 درصد این نوع آجر را اکسید آلومینیوم و 5 درصد باقیمانده را اکسید کروم تشکیل می دهد. از آجرنسوز اکسید کروم کوروندوم در داخل کوره بلند ذوب آهن استفاده می گردد.
آجر نسوز زیر کونیوم: مقاومت گرمایی آجرنسوز زیرکونیوم بسیار بالاست، از این رو در کوره های ذوب شیشه و ذوب آهن آلومینیوم مورد استفاده قرار می گیرد.
آجرنسوز اکسید کروم: این نوع آجر در کوره های شیشه سازی کاربرد دارد و 95 درصد آن را اکسید کروم تشکیل می دهد.
آجر نسوز صنعتی
آجرنسوز صنعتی به آجرهایی می گویند که دارای شکل معینی هستند. این گونه آجرها با نام آجر کوره نیز شناخته می شوند. این گونه آجرها از لحاظ شکل ظاهری به دو دسته تقسیم بندی می شوند.
نمونه ای دیگر از آجرهای نسوز صنعتی، آجرهایی هستند که دارای شکل خاصی می باشند. این گونه آجرها با استفاده از ماشین پرس تولید می شوند. برخی دیگر نیز با استفاده از قالب گیری دستی تولید می شوند.
آجر نسوز سنتی
همان گونه که قبلا نیز اشاره شد، استفاده از آجر از دیرباز مورد توجه معماران و طراحان ساختمان بوده است. در گذشته استفاده از این المان در طراحی نما و قسمت های مختلف صورت می گرفت. امروزه نیز آجر سنتی در طراحی نما و دکوراسیون داخلی مورد استفاده قرار می گیرد.
آجر نسوز دستی
آجرنسوز دستی نمونه ای دیگر از آجرهای نسوز است که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرد. از مزایای این گونه آجرها می توان به مواردی هم چون شوره نزدن، جذب آب پایین، مقاومت در برابر شرایط متفاوت آب و هوایی، مقاومت در برابر آتش سوزی، قابلیت ساخت با توجه به نیاز مشتری، عدم تغییر رنگ در برابر اشعه خورشید و قیمت مناسب آن اشاره کرد.
رایج ترین انواع رنگ آجر نسوز چیست؟
- آجر انگلیسی نسوز که طیف رنگی آن از قرمز روشن تا قرمز تیره و جیگری است.
- آجر شاموتی نسوز که طیف رنگی آن کرم، خردلی، پرتقالی و طلایی است.
- آجر سفید صدفی نسوز
- اجر مشکی و خاکستری نسوز
- آجر نسوز قهوه ای
کاربرد آجر نسوز در صنایع مختلف
آجر نسوز یا آجر مقاوم در برابر حرارت یک نوع آجر با ویژگیهای خاص است که برای مصارف خاصی بهکار میرود. این آجرها از مواد با دمای ذوب بالا مانند کائولینیت و شاموت تهیه میشوند و به علت مقاومت بالا در برابر حرارت، آتشبندی و مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی مختلف استفاده میشوند. در زیر، به برخی از کاربردهای آجر نسوز اشاره خواهیم کرد:
- کورههای صنعتی: آجرهای نسوز به دلیل تحمل دماهای بسیار بالا، بهعنوان بستری برای احتراق مواد در کورههای صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند. این آجرها در کورههای آهکپزی، کورههای آهنآرایی، کورههای سیمان پزی و صنایع دیگری که نیاز به حرارت بالا دارند، استفاده میشوند.
- ساختمانسازی: آجرهای نسوز بهعنوان جزء اصلی در ساخت کورههای آتشبندی مورد استفاده قرار میگیرند. این کورهها در انتقال و نگهداری حرارت و همچنین در ذوب و آهکپزی مواد معدنی استفاده میشوند. آجرهای نسوز بهطور گسترده در کورههای آجرپزی و پخت مصالح ساختمانی نیز بهکار میروند.
- ایزولاسیون حرارتی: آجرهای نسوز به دلیل خاصیت عایقبری حرارتیاش مورد استفاده در صنایعی مانند پتروشیمی، کورههای صنعتی و کارخانجات فولادی قرار میگیرند. این آجرها از تلفیق مواد غیرآتشبندی مانند الیاف شیشهای، آلومینا و سیلیکا تهیه میشوند و میتوانند بهعنوان یک لایه عایقبری حرارتی در برابر انتقال حرارت از منبعی به منبع دیگر عمل کنند.