آجرها از گذشته تا به امروز کاربرد زیادی در فرآیند ساختمان سازی داشتند و تنوع بالای آنها سبب شده تا برای کاربریهای متفاوتی مورد استفاده قرار بگیرند. آجر نسوز و آجر قزاقی دو نوع از محبوب ترین نوع آجر میباشد که هرکدام ویژگیهای خاص خود را دارند. اما کدام یک از این نوع آجر را میتوان برای ساختمان خود انتخاب کرد؟ تفاوت آجر قزاقی و آجر نسوز سبب شده تا بتوان از هر کدام در جای مناسب خود استفاده کرده و بیشترین بهره را از آنها کسب کرد. در ادامه این مطلب با آجر دوران همراه شوید تا به صورت دقیق و اصولی به تفاوت آجر نسوز و آجر قزاقی و ویژگیهای هر یک بپردازیم.
آجر نسوز چیست؟
آجرهای نسوز جزو مدرن ترین آجرها محسوب میشود که کاربرد زیادی در انواع فرایندهای ساخت و ساز دارد. این نوع آجر از ترکیب خاک چینی و نسوز تولید میشود و ساختار مولکولی متراکم و ظریفی دارد. دمای مورد نظر برای تولید این نوع آجر ۱۵۰۰ درجه میباشد که درجه حرارت و زمان پخت طیف رنگی مختلف را بر روی آجر نسوز ایجاد میکند. به همین علت آجر نما نسوز از محبوبیت بالایی بین معماران و مهندسین برخوردار است. مواد تشکیل دهنده آجر نسوز در واقع کانیهای معدنی خاص و پوکههای معدنی میباشند که نسوز هستند.
یعنی در واقع مقاومت دمایی آنها بالا است. مواد تشکیل دهنده آجر نسوز، مواد نسوز میگویند که همچنین به مواد سرامیکی و غیر فلزی نیز گفته میشود ویژگی این مواد آن است که میتواند در درجه حرارت زیاد پایداری خود را حفظ کنند. این یک ویژگی مهم است که سبب حفظ خصوصیتهای فیزیکی و شیمیایی آنها میشود. در این نوع آجر دانههای سیاه به علت وجود سیلیس میباشد که ۷۳ درصد سیلیس و ۲۳ درصد آن آلومینیوم است.
آجر قزاقی چیست؟
یکی از قدیمی ترین انواع آجر، آجر قزاقی میباشد که مواد تشکیل دهنده آن خاک رس سرند است. نام دیگر آجر قزاقی آجر سنتی نیز میباشد. روشی که برای تولید این نوع آجر استفاده میشود میتواند به صورت سنتی و دستی صورت گیرد. در روش سنتی تولید آجر قزاقی ابتدا خاک رس سرند شده را گل کرده و داخل قالبهای چوبی قرار میدهند. پس از خشک شدن خشتهای آجر تشکیل شده را در کوره گذاشته تا فرآیند پخت اتفاق بیفتد. زمانهایی که برای پخت آجر قزاقی سپری میشود میتواند تعیین کننده رنگ آن باشد.
این آجر دارای ویژگیهایی است که سبب میشود در فرایند ساخت و ساز بسیار کمک کننده باشد. یکی از این ویژگیها ماندگاری بالا آجر قزاقی است. علت این امر وجود سوراخها و تخلخلهای داخل آجر میباشد که در نهایت از یخ زدگی و گرمازدگی جلوگیری میکند. وضعیت دیگران جذب ملات بالای آجر قزاقی میباشد که میتواند از سست شدن و سقوط آجر در روی نما جلوگیری کند.
تفاوت آجر قزاقی و آجر نسوز در ابعاد و کاربرد
مقایسه اندازه و ابعاد آجر نما قزاقی و نسوز: آجر قزاقی که برای نما نیز استفاده می شود دارای ابعاد و سایزهای مختلفی می باشد. مثلا آجر نما قزاقی سایز استاندارد: ۳*۵.۵*۲۶ سانتیمتر می باشد که این ابعاد متغیر می باشد و بسته به نیاز مشتری تولید می شود برای مثال سایز ۳*۵/۵*۲۰ نیز مرسوم می باشد. اما مرسوم ترین و پرمصرفترین ابعاد آجر نسوز نما ۷*۳۲ سانتیمتر می باشد.
مقایسه ابعاد آجر کامل قزاقی و نسوز: آجر کامل قزاقی که برای دیوارچینی و نما به صورت همزمان استفاده می شود دارای ابعاد: ۵.۵*۲۰*۱۰ سانتیمتر می باشد.
آجر نسوز کامل نیز عینا دارای همین ابعاد می باشد که باز هم در هر تولید کننده آجر نما ممکن است متفاوت باشد.
مقایسه ابعاد آجر قزاقی نیمه و آجر نسوز نیمه: آجرهای نیمه برای نمای ساختمان استفاده می شود و با توجه به عرض آن برای برآمدگی ها و طراحی های خاص کاربرد دارند. ابعاد پر مصرفترین آجر قزاقی نیمه ۵.۵*۵.۵*۲۰ سانتیمتر می باشد که در آجر نسوز نیمه نیز به همین صورت می باشد و ممکن است تولید کنندگان آجر نسوز یا آجر قزاقی ابعاد دیگری نیز تولید کنند و این موضوع بیشتر به مشتری بستگی دارد.
تفاوت آجر قزاقی و آجر نسوز در حرارت و مقاومت
با توجه به وجود خاک نسوز در مواد اولیه آجر نسوز و پخت آن در کوره های آجر پزی دما بالا، این نوع آجر تا ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد تحمل حرارتی دارند، بنابراین ضد حریق و آتش سوزی می باشند. اما آجرهای قزاقی با پایه خاک رس تولید می شوند و تحمل حرارتی آنها حداکثر ۵۰۰ درجه سانتیگراد می باشد.
مواد اولیه آجرهای نسوز توسط دستگاه های پرس با فشار بیشتری نسبت به آجرهای قزاقی پرس می شوند. بنابراین آجر نسوز سخت تر از آجر قزاقی می باشد و دیرتر خرد و لب پر می شود.
با مقایسه و تست حرارتی به این نکته پی میبریم که آجر نسوز نما در مقایسه با آجر قزاقی از مقاومت فشاری و حرارتی بهتری برخوردار است.
تست جذب آب آجر قزاقی در مقایسه با آجر نسوز به چه صورت است؟ جذب آب آجرهای قزاقی به صورت معمول ۱۰% درصد می باشد و در آجرهای نسوز نما ۵% درصد می باشد. بنابراین مقاومت آجرهای نسوز در مقابل یخ زدگی و انقباض انبساط دمایی بیشتر از آجر قزاقی می باشد.
در مسئله شوره زدن آجر، به تولیدکننده آجر و کارخانه ای که از آن آجر تهیه می کنید بستگی دارد. اگر در خاک آجرها میزان آهک کمتری وجود داشته باشد قطعا شوره آن کمتر و نزدیک به صفر خواهد بود.
تفاوت نصب آجر نسوز و قزاقی
آجرهای قزاقی و نسوز هر دو به صورت خشک، دوغابی با ملات سیمان خور و یا جسب نصب می شوند و از لحاظ طریقه نصب و قیمت نصب این دو آجر تفاوتی با هم ندارند. معمولا برای نمای بیرون ساختمان از روش نصب آجر به وسیله ملات سیمانی و یا چسب پودری آجر استفاده می شود، همچنین از روش نصب آجر به روش خشک نیز برای نما بیرون کاربرد دارد که به نسبت هزینه بالاتری دارد. برای نما داخلی نیز از روش دوغاب پشت ملات خور و یا اگر به دنبال روشی تمیز تر هستید از روش نصب آجر با چسب خمیری استفاده می شود.
آجرهای قزاقی و نسوز هر دو بندکشی می شوند و در آن از انواع رنگ پودر بندکشی آجر استفاده می شود. بندکشی آجر قزاقی و آجر نسوز باعث افزایش زیبایی و استحکام بیشتر آجرها و نمای ساختمان می شوند.
تفاوت ظاهری آجر نما نسوز و آجر نما قزاقی
آجرهای قزاقی دارای لبه های نامنظم می باشند که همین موضوع باعث شده است که به این نوع آجرها، آجر سنتی یا روستایی نیز میگویند. اما آجرهای نسوز دارای لبه های صاف و منظم و ظاهری مدرن تر می باشند.
آجر قزاقی در دو نوع آجر رستیک و پلاک می باشد که در آجرهای نسوز نیز به همین صورت می باشد و تفاوتی ندارند.
آجرهای قزاقی در ۴ رنگ اصلی ۱-نخودی رنگ یا کرم ۲-زرد رنگ ۳-گلبهی رنگ یا پوست پیازی که به حنایی و یا آتشی رنگ نیز معروف می باشد. ۴-قرمز رنگ یا اخرائی. اما تنوع رنگ و طرح در آجرهای نسوز بسیار گسترده تر می باشد به گونه ای که آجر نسوز از رنگ سفید شروع می شود و تا مشکی ادامه میابد در این میان انواع طیف رنگی زرد، قرمز، قهوه ای و… نیز مشاهده می شود. اخیرا طرح های جدیدی مانند گرادیانت و خال دار نیز به آجرهای نسوز نما اضافه شده است.
تفاوت قیمتی آجر نسوز نما و آجر قزاقی
به دلیل تولید دستی و سنتی توسط کارگران، قیمت انواع آجر قزاقی در مقایسه با قیمت آجر نسوز که به صورت ماشینی تولید می شود، کمی بیشتر می باشد. این تفاوت قیمتی ممکن است تا ۳ برابر باشد و بسته به ابعاد و کارخانه تولیدکننده آجر متغیر می باشد.
جمع بندی
هر کدام از آجرهای نسوز و قزاقی نسبت ویژگیهایی که دارند میتوانند در مصارف مختلف مورد استفاده قرار گیرد. انتخاب آنها کاملاً بستگی به نیاز مشتری و محل نصب بستگی دارد. از آجرهای نسوز میتوان برای بخشهای استفاده کرد که احتمال وقوع دمای بالا در آن بسیار زیاد است. در حالت کلی نمی توان هیچ کدام از این آجر را پست تر از دیگری دانست هر کدام در جایگاه خود میتوانند بهترین عملکرد را ارائه کنند. میتوان از انواع آجر مانند آجر انگلیسی نیز در کنار این نوع آجر استفاده کرد و ظاهر متفاوتی را ایجاد کرد.
سوالات متداول
1. چه ابعادی در آجر نما قزاقی مرسوم است؟
– سایز استاندارد آجر نما قزاقی ۳*۵.۵*۲۶ سانتیمتر می باشد.
2. آیا آجر نسوز از آجر قزاقی در مقاومت حرارتی بهتر است؟
– بله، آجر نسوز از آجر قزاقی در مقاومت حرارتی و فشاری بهتر است.
3. آیا تفاوتی در نصب آجر نسوز و قزاقی وجود دارد؟
– در طریقه نصب و قیمت نصب این دو آجر تفاوتی با هم ندارند.
4. آیا آجر نسوز در مقایسه با آجر قزاقی در جذب آب و مقاومت آن بهتر است؟
– بله، آجر نسوز در مقایسه با آجر قزاقی در جذب آب و مقاومت بهتر است.
5. آیا قیمت آجر نسوز نما در مقایسه با آجر قزاقی بیشتر است؟
– بله، به دلیل تولید ماشینی قیمت آجر نسوز کمی بیشتر از آجر قزاقی است.