همانطور که می‌دانید هدف اصلی از خرید آجر نسوز و استفاده از آن برای نمای ساختمان‌ها، ایجاد زیبایی و حفظ مقاومت ساختمان است. اما برخی مواقع شرایط محیطی منجر به ایجاد شوره آجر نسوز شده و نمای زشت و آزار دهنده‌ای به ساختمان‌ها می‌دهد.
از این رو آشنایی با روش‌های رفع این شوره یا سفیدک‌ها ضروری است. در این مقاله به معرفی دلایل ایجاد شوره آجر نسوز و روش‌های رفع آن می‌پردازیم. با آجر دوران همراه باشید.
سفیدک زدن آجر یعنی چه؟
سفیدک هایی که روی آجر ایجاد می شوند، در واقع همان نمک های محلول در آب هستند که طی فرآیند نصب آجر، بر اثر تبخیر آب، رسوب می کنند و روی سطح آجر باقی می مانند که به آن ها شوره آجر می گویند.
شوره زدن آجر نما معمولا همزمان با ساخت یا بعد از تمام شدن ساخت ساختمان، در طی مدت زمان کوتاهی روی نما ایجاد می شود. رنگ شوره ها بسته به نوع نمک، متفاوت می باشد. گاهی ممکن است در فصل تابستان، شوره روی آجر ناپدید یا کمرنگ تر شود اما غالبا در طول سال باقی می ماند.
چرا آجر شوره می زند؟
شوره یا به اصطلاح سفیدک آجر نسوز اغلب به صورت لکه‌های سفید رنگ روی نماهای آجری ایجاد می‌شوند. این لکه‌ها بر اثر عوامل مختلفی ایجاد می‌شوند و ممکن است با توجه به عوامل ایجاد کننده آن به رنگ‌های سفید، زرد، سبز و یا خاکستری دیده شوند.
۱- نمک های محلول در آب
برخی از شوره هایی که در آجر نماها ایجاد می‌شوند، پایه نمکی دارند و در اثر برخورد آب باران روی آجر نماها ایجاد می‌شوند و پس از باران و تبخیر آب موجب ایجاد سفیدک آجر نما می‌شوند.
این نوع شورهها اغلب با گذشت حدوداً یک سال از بین می‌روند اما اگر می‌خواهید در مدت زمان کمتری این شورهها را از بین ببرید، می‌توانید از محلول‌های اسیدی ( به عنوان مثال محلول سرکه و آب ) برای شستشوی آجر نما استفاده کنید.
۲- سفال، سنتی و … با ملات
یکی دیگر از دلایل ایجاد شوره آجر نما، به ملات و یا دوغاب بندکشی آجر نما مربوط می‌شود. دلیل اصلی در ایجاد شوره آجر نسوز، ترکیب شدن و واکنش سولفات در سیمان و نیترات در آب ملات آجر است که به هنگام نمای ساختمان و یا بازسازی نمای آجری قدیمی ایجاد می‌شود.
از جمله انواع نمکی که موجب شوره بر روی آجر نماها می‌شود، می‌توان به سولفات کلسیم، کربنات کلسیم، سولفات سدیم و سولفات پتاسیم، کربنات سدیم، کلرید وانادیوم و کلرید پتاسیم و همچنین سولفات وانادیوم که در ساختار خود آجر یافت می‌شود، اشاره کرد.
دلیل سفیدک زدن آجر با توجه به انواع آن
شوره آجر با توجه به علت های مختلف و روش های نصب آن از انواع مختلفی تشکیل می شود که خوب است در مورد آنها اطلاعاتی داشته باشیم تا دلیل شوره زدن آجر نما را بهتر درک کنیم و برای جلوگیری از شوره زدن آجر نما اقدامات بهتری را انجام دهیم. انواع شوره های آجر در لیست زیر آمده است که در ادامه به توضیحات مختصر آنها پرداخته خواهد شد:
- شوره نیتراتی
- شوره کلروری
- شوره کربناتی
- شوره سولفاتی
شوره سولفاتی
شوره های سولفاتی معمولا به دلیل بارش باران و تبخیر آن روی آجرها ایجاد می شود. البته عوامل مختلفی هم وجود دارد که باعث تشدید این شوره می شود. مانند موارد زیر:
- ساخت ملات آجر با آب های سولفات دار
- استفاده از آهک در ملات آجر
شوره های کربناتی
شوره های کربناتی از دوغاب و ملات هایی که آهک در آن وجود دارد، ایجاد می شود. بعد از دیوار کشی و خشک شدن آب ملات ها، کربنات موجود در آن باعث ایجاد شوره می شود.
بنابراین برای جلوگیری از شوره زدن نمای آجری حتما ملاتی که استفاده می کنید توجه داشته باشید دارای آهک نباشد یا میزان خیلی کمی وجود داشته باشد.
بهترین روش برای جلوگیری از سفیدک زدن آجر
از آنجایی که بیشتر آجرهای نسوز در فرایند ساخت کاملاً عایق بندی شده و تخلخل خود را از دست می‌دهند، در برابر رطوبت بسیار مقاوم هستند و دلیل شوره زدن آنها به خود آجر مربوط نمی‌شود، بلکه مربوط به عوامل محیطی میباشد. یکی از راهکاریی که برای جلوگیری از سفیدک زدن آجر پیشنهاد می‌شود، استفاده از نانو آجر است.
این نوع آجرها از جمله بهترین آجر ساختمانی محسوب می‌شوند که در برابر رطوبت مقاوم بوده و با سایر ترکیبات واکنش نداده و از ایجاد شوره و یا سفیدک در نماهای آجری جلوگیری می‌کند. در ادامه نیز به معرفی برخی از روش‌های رایج برای جلوگیری از سفیدک آجر نما می‌پردازیم.
۱- عایق نانو
استفاده از عایق نانو یکی از روش‌های رایج برای جلوگیری از شوره آجر نما است که علاوه بر اینکه نمای ساختمان را در برابر هرگونه گرد و خاک و شوره حفظ می‌کند، همچنین موجب افزایش جلا و مقاومت و زیبایی نمای خارجی ساختمان شده و آن را در برابر عوامل آسیب زا و مخرب حفظ می‌کند.
عایق‌های نانو که در نمای خشک آجری استفاده می‌شوند، از جنس رزین بوده و موجب افزایش خاصیت ضد آب و ضد رطوبت برای آجر می‌شوند. عایق‌های نانو بی‌رنگ هستند و نمای آجر را براق می‌کنند و همچنین موجب سهولت نظافت نما می‌شوند.
۲- مصون بودن آجر ها قبل از نصب از آب باران
به هنگام اجرای آجر نما برای جلوگیری از ایجاد شوره و سفیدک، باید از مصون بودن آجرهای نسوز در برابر آب باران اطمینان حاصل کنید. برای این منظور باید آجرها را روی سکوی بلندتری قرار داده و روی آنها را بپوشانیم تا نمک‌های موجود در آب باران موجب واکنش‌های شیمیایی نشده و شوره ایجاد نکند.
۳- جلوگیری از سفیدک زدن آجر با ملات مناسب
استفاده از ملات مناسب نیز یکی دیگر از روش‌های جلوگیری از شوره آجر نسوز است. اگر می‌خواهید آجر نمای شما پس از نصب و اجرا دچار شوره و یا سفیدک نشود، باید از ملات غلیظ استفاده کنید تا تمام فضاهای خالی بین آجرها را بپوشاند و از حرکت آب باران در بین فضای خالی بین آجرهای نسوز جلوگیری کند. در این صورت است که می‌توان از شوره و سفیدک روی نماهای آجری جلوگیری کرد.
۴- حذف رطوبت
حذف رطوبت، دیگر روش جلوگیری از سفیدک آجر است که به وسیله آن، پس از نصب آجر در ساختمان، دیگر هیچ شوره‌ای بر روی آجر نسوز به وجود نمی‌آید. (لازم به ذکر است این روش اغلب در آجرهای نسوزی که در دکوراسیون داخلی به کار برده می‌شوند، استفاده می‌شود.)
۵- جلوگیری از سفیدک زدن آجر با ایجاد راه آب در نصب
آخرین روش جلوگیری از سفیدک زدن آجر، ایجاد راه آب در آجر نسوز است. این روش آب را از آجر نما به خارج هدایت می‌کند تا آب بر روی آجر نسوز جاری نشده و در نتیجه دچار شوره زدایی و صدمات حاصل از آن نیز نشود.
بهترین روش ها برای برطرف کردن شوره آجر نسوز
پس از توضیح در مورد جلوگیری از شوره یا همان سفیدک زدن آجر، اکنون بهتر است بدانیم در صورتی که آجر دچار شوره و سفیدک شد، چه کار باید بکنیم. در این بخش چهار روش کاربردی برطرف کردن شوره آجر نسوز بیان شده است.
۱- شستشو آجر با فشار آب
اولین روش برطرف کردن شوره اجر نسوز، شتسشوی آجر با فشار آب است. روش از بین بردن شوره آجر نسوز نما اغلب با استفاده از واتر جت انجام می‌شود. در این روش، همان طور که از نام آن مشخص است، شستشوی آجر نسوز، با فشار بسیار زیاد آب که به انگلیسی Power Washing Brick نامیده می‌شود، انجام می‌گیرد.
به این صورت که آب را با فشار بسیار زیاد بر روی نما متمرکز می‌کنیم، تا نمای مورد نظر از هرگونه آلودگی و شوره و سفیدک تمیز شود. بعد از شتسشو، نوبت به خشک کردن می‌رسد.
خشک کردن آجر منجر می‌شود تا آب بر روی سطح آجر باقی نماند و دوباره با تبخیر شدن، منجر به وجود آمدن سفیدک و شوره بر روی آجر نما شود. از آنجایی که در ساختمان سازی و آجرها از ملات ساروج استفاده می‌شود، مقاوم در برابر آب بوده و رطوبت به آنها نفوذ نمی‌کند.
۲- برس یا فرچه خشک
دومین روش از بین بردن شوره انواع چیدمان آجر که در عین حال راحت‌ترین و کم‌هزینه‌ترین شیوه نیز میباشد، به کارگیری برس یا فرچه خشک برای پاکسازی آجر شوره زده میباشد. بهتر است که برای این کار از فرچه‌های سیمی و یا مینی فرز استفاده شود.
۳- پاک کردن شوره با مواد اسیدی
به کارگیری مواد اسیدی روش دیگری برای رفع شوره آجرها است. مواد اسیدی مختلفی مانند ترکیب سرکه با آب گرم، ساده‌ترین و در دسترس‌ترین شیوه برای رفع شوره آجر نما هستند.
مخلوط جوهر نمک با آب که به نسبت ۱۲ به ۱ ترکیب شده‌اند نیز برای رفع شوره نمای آجری کاربردی است. همچنین می‌توان از ترکیب اسید فسفریک با آب به نسبت ۹ به ۱ نیز برای این کار استفاده کرد.
۴- ساب‌پاشی یا سند پلاست روی آجر
اخرین روش، ساب پاشی است که در آن، ذرات ساینده با فشار هوا بر روی آجر نمای مورد نظر پاشیده می‌شوند. این ذرات ساینده، معمولاً قطعات فولادی ریز و یا ماسه و شنی هستند که بر روی آجر نما پرتاب می‌شوند. البته، این شیوه به نسبت سایر روش‌ها کمی هزینه بیشتری را شامل می‌شود.
نکته قابل توجهی که در‌باره این روش وجود دارد این است که پس از سند پلاست کردن آجر، بهتر است برای جلوگیری از شوره زدن مجدد آجر، سطح نمای مورد نظر را با رزین پر کرد تا ضد آب شود و رطوبت به آن نفوذ نکند.
