نماهای آجری ساختمان‌ها ظاهری قدیمی اما نوستالژیک دارند و برای بسیاری یادآور خاطرات شیرین کودکی هستند. ساختمان‌های نما آجری بعد از مدتی دچار فرسودگی می‌شوند و باید قبل از آسیب بیشتر، اقدامات لازم را برای ترمیم آن‌ها انجام داد. بازسازی نمای قدیمی مراحل و نکاتی را شامل می‌شود که باید هنگام تعمیر به آن‌ها توجه کرد و از قلم نینداخت. در این مقاله قصد داریم تا درباره این نوع از نما و مراحل ترمیم نمای آجری قدیمی صحبت کنیم. با آجر دوران تا انتها مقاله همراه باشید.
دلایل فرسودگی نمای ساختمان
عوامل مختلفی می‌توانند سبب فرسودگی نمای ساختمان شما شوند. اولین و مهم‌ترین آن‌ها سن ساختمان است. هر متریالی سنی و دوامی دارد که در بهترین شرایط نیز به پایان رسیده و پس‌ازآن وارد مسیر فرسودگی می‌شود. در ادامه، دیگر دلایل فرسودگی نما را معرفی می‌کنیم.
استفاده از متریال بی کیفیت
در سال‌های اخیر به‌ویژه با توجه به رشد بی‌سابقه‌ي قیمت مصالح ساختمانی و عدم نظارت کافی، شاهد استفاده‌ي پیمان‌کاران از متریال نامرغوب بوده‌ایم. به‌ویژه اگر ساختمان شما سن چندانی ندارد؛ اما نمای آن قدیمی و فرسوده به نظر می‌رسد؛ به‌احتمال‌زیاد، سازنده از متریال نامرغوب استفاده کرده است. عدم مقاومت در برابر ضربات و تکان‌های کوچک، عدم ثبات رنگ در برابر نور خورشید و باران و جذب رطوبت بالا از مشخصه‌های متریال نامرغوب برای نما هستند.
نصب و اجرای غیراستاندارد
حتی اگر سازنده‌ي نما از متریال مرغوب استفاده کند؛ اما نصاب، اصول نصب متریال را نداند و رعایت نکند، نما دچار فرسودگی زودرس خواهد شد. عدم استفاده از مصالح نصب مناسب مانند انواع چسب، مصالح زیرکاری و غیره، عدم اختصاص زمان لازم و عدم دقت در آب‌بندی از شایع‌ترین مشکلات نصب نما هستند.
آلاینده های محیطی
از مهم‌ترین عواملی که نیاز به بازسازی ساختمان قدیمی را تشدید می‌کنند، آلاینده‌های محیطی هستند. این عامل، بیشتر در شهرهای بزرگ یا با آب‌وهوای مرطوب مشکل‌ساز است. باران‌های اسیدی، دود خودروها و آلاینده‌های صنعتی و همچنین گردوغبار شدید، سبب کاهش عمر نما و فرسودگی آن می‌شوند.
مراحل بازسازی نمای قدیمی
قبل از هرچیز نحوه ترمیم نمای آجری قدیمی باید مشخص شود. بسیاری از مالکان ترجیح می‌دهند نمای آجری کاملا برداشته شود و متریال چشم‌نواز‌تر و مقاوم‌تری جایگزین آن شود. اما گاهی نیز این بازسازی با هدف بهبود بخشیدن به ظاهر آجرها یا تعویض آن‌ها خواهد بود.
از جمله مراحل ترمیم نمای آجری قدیمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بررسی و بازدید نما توسط کارشناس مربوطه
بررسی شرایط نمای آجری ساختمان به این دلیل است که آسیب‌ها کاملا شناسایی شود و برای بازسازی آن‌ها از روشی اصولی استفاده شود. در ترمیم نمای آجری قدیمی این مرحله اهمیت بسیاری دارد تا ادامه روند بازسازی به درستی انجام شود.
طراحی نمای مورد نظر
این مرحله زمانی اجرا می‌شود که مالک قصد تغییر کامل نمای ساختمان را با مصالح دیگری مانند سنگ داشته باشد. در چنین شرایطی با اخذ مجوز مربوطه از شهرداری و در نظر گرفتن محدودیت‌های اعمال شده، طراحی نما انجام می‌شود.
بررسی و انتخاب مصالح مورد نیاز
این مرحله از ترمیم نمای آجری قدیمی باید بعد از طراحی انجام شود. زیرا نکته‌ای که بسیار حائز اهمیت است، مجوز شهرداری برای مصالحی که می‌توانید استفاده کنید بسیار حیاتی است. همچنین این مرحله بهتر است بعد از مشخص کردن بودجه انجام شود تا مصالح مورد نیاز برحسب بودجه تهیه شود.
نصب داربست و شروع بازسازی
اولین قدم برای شروع ترمیم نمای آجری قدیمی ساختمان، نصب داربست است تا از ریزش نما و ایجاد آسیب بیشتر هنگام بازسازی، جلوگیری شود. باقی تجهیزات بسته به نوع طراحی و وضعیت ساختمان باید توسط کارشناس مربوطه مشخص شود.
نکاتی که هنگام بازسازی نمای قدیمی آجری ساختمان باید به آن توجه شود
برای بازسازی نمای ساختمان بهتر است نکاتی را رعایت کنیم تا روند آن اصولی‌تر طی و شود و نتیجه کار دقیقا همان چیزی دربیاید که انتظار داشتید. در ادامه به برخی از این نکات خواهیم پرداخت.
- بهتر است پنجره‌ها نیز همراه با بازسازی نمای ساختمان تعویض شوند
- اگر قصد رنگ کردن آجرهای نما را داشتید، بهتر است از رنگ‌های باکیفیت و مقاوم در برابر رطوبت و رنگ‌پردیگی استفاده کنید
- نوع مصالح مورد استفاده برای نما بهتر است براساس شرایط آب و هوایی منطقه باشد
- حتما توجه داشته باشید که در صورت تمایل به تغییر نمای ساختمان، نمای قبلی کامل تخریب شود و بعد از زیرسازی‌های لازم، نمای جدید جایگزین شود.
- اگر فقط قسمتی از نمای آجری دچار مشکل شده بود، می‌توانید مطالح دیگری را با آجر ترکیب کنید و دیگر نیازی به بازسازی کامل نمای ساختمان نخواهد بود.
نشانه های یک نمای قدیمی (سنتی) و فرسوده
از مهم‌ترین نشانه‌های یک نمای قدیمی ( نمای سنتی) و فرسوده که بازسازی آن را ضروری می‌کند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر رنگ نما
- وجود انواع ترک و فروریختگی
- پوسته‌پوسته شدن رنگ نما
- تورم بخش‌هایی از نما
- نفوذ حشرات و میکروارگانیسم‌ها به سطوح زیرین نما و رشد انواع جلبک، خزه، باکتری و قارچ
- پوسیدگی لوله‌ها و تجهیزات به‌کاررفته‌شده زیر نما
باوجود همه‌ي این دلایل حتی اگر نما فرسوده نیز نباشد شاید تصمیم به بازسازی آن بگیرید. قدیمی‌شدن نما و عدم مطابقت آن با معیارهای زیبایی‌شناسی امروزی، یکی از اصلی‌ترین دلایل افراد برای بازسازی آن است. همچنین توصیه می‌کنیم اگر قصد بازسازی ساختمان قدیمی خود را دارید، تجدید نما را نیز در برنامه‌های خود بگذارید. به‌این‌ترتیب، بیرون و درون ساختمان ازنظر ظاهری یکدست شده و احتمالا از صرف وقت مجدد در آینده‌ي نزدیک نیز صرفه‌جویی خواهید کرد؛ چراکه به‌احتمال‌زیاد، می‌توانید بازسازی نما و درون ساختمان را هم‌زمان پیش ببرید.
مضرات عدم بازسازی نمای قدیمی و فرسوده
شاید به نظرتان زشتی ظاهری نما دلیلی کافی برای صرف هزینه و وقت برای بازسازی آن نباشد. این در حالی است که اگر مضرات واقعی سکونت یا کار در چنین ساختمانی را بدانید حتما نسبت به انجام بازسازی، قانع می‌شوید. در این بخش، مضرات پنهان یک نمای قدیمی و فرسوده را مرور می‌کنیم.
کاهش اعتبار ساختمان
به‌ویژه اگر ساختمان شما تجاری، اداری، پزشکی و با مصارف این‌چنینی است؛ قطعا مراجعین شما احساس خوشایندی از ورود به آن نخواهند داشت. این احساس می‌تواند حتی ناخودآگاه باشد؛ اما قطعا بر اعتماد مراجعین و مشتریان اثرگذار بوده و در درازمدت، می‌تواند برای شما پیامدهای اقتصادی و تجاری داشته باشد.
علاوه بر این اگر کارمند داشته باشید، نمای قدیمی و فرسوده بر روحیه‌ي آن‌ها، حس تعلقشان به کسب‌وکار شما و درنهایت، احساس مسئولیتشان اثرگذار است. هیچ‌کس تمایلی ندارد برای شرکت و یا کسب‌وکاری کار کند که ظاهری ناخوشایند دارد.
همچنین اگر قصد فروش یا اجاره‌ي واحد یا واحدهایی از ساختمان را داشته باشید، خریدار یا مستاجر قطعا با دیدن نمای قدیمی ساختمان حتی به‌صورت ناخودآگاه در ذهنش عقب‌نشینی کرده و یک امتیاز منفی به ساختمان می‌دهد. با بازسازی نمای قدیمی ساختمان ، قدرت مانور بیشتری نیز روی قیمت خواهید داشت. در حقیقت، نمای تازه بازسازی‌شده قطعا یک ارزش افزوده برای ساختمان خواهد بود.
خسارات مستقیم نمای قدیمی
نمای قدیمی و فرسوده، نه‌فقط زشت است؛ بلکه می‌تواند خسارت‌های مستقیمی هم برای شما در پی داشته باشد. اولین خسارت، سقوط بخشی از نماست. حتما می‌دانید که در صورت سقوط آجر، سنگ یا هر مصالح دیگری از نما و آسیب رسیدن به جان و مال عابرین، مسئولیت آن با شما به‌عنوان مالک ساختمان خواهد بود.
دیگر خسارت مستقیمی که یک نمای قدیمی می‌توان با خود به همراه بیاورد، آسیب دیدن لوله‌ها و زیرساخت‌هایی است که در داخل دیوارها به‌کاررفته‌اند. عوامل آلوده‌کننده مانند گیاهان، حشرات و میکروارگانیسم می‌توانند به‌مرور به داخل لوله‌های نفوذ کرده و سبب ترکیدگی آن‌ها شوند. نفوذ رطوبت به داخل دیوار و احتمال ریزش آن نیز از دیگر خسارت مستقیمی است که عدم بازسازی نمای قدیمی می‌تواند در پی داشته باشد.
خسارات غیرمستقیم نمای قدیمی
خسارت غیرمستقیم نمای قدیمی تنها به مسائل تجاری محدود نمی‌شود. فرسودگی نما و رشد انواع باکتری و قارچ در آن، درنهایت منجر به نفوذ آلودگی به داخل ساختمان می‌شود. این اتفاق می‌تواند نمای داخلی ساختمان را نیز پس از مدتی تخریب کند.
مهم‌تر از آن اما آسیبی است که ممکن است که به سلامتی ساکنان وارد شود. مطالعات نشان می‌دهند که ساکنان ساختمان‌های قدیمی، بیشتر به مشکلاتی نظیر انواع آلرژی، آسم و مشکلات پوستی دچار می‌شوند که دلیل آن، آلودگی بیشتر چنین ساختمان‌هایی است. انواع میکروارگانیسم‌ها می‌توانند از ترک‌ها و شکاف‌های نما و دیوار عبور کرده، خود را به داخل ساختمان برسانند و مشکلاتی این‌چنینی بیافرینند.
بازسازی نمای قدیمی با آجر نما
حال که با دلایل، نشانه‌ها و مضرات یک نمای قدیمی و فرسوده آشنا شدیم، خوب است که یکی از شناخته‌شده‌ترین و درعین‌حال، خاص‌ترین متریال‌ها برای بازسازی نما را بشناسیم. آجر نسوز ، متریالی است که در حافظه‌ي ما ایرانی‌ها به‌خوبی ثبت شده است. تا همین یک دهه‌ي پیش، تنها آجرهای معمولی و باریک معروف به سه سانتی‌متری را برای نما می‌شناختیم؛ اما امروز به مدد تولید انواع آجر نما می‌توانیم تنوع بسیار خوبی به نمای ساختمان خود داده و درعین‌حال، اصالت آن را نیز حفظ کنیم.
در پایان:
از آن جایی که نمای ساختمان نشانگر سلیقه و اهمیت معمار بنا و ساکنین آن است، توجه به زیبایی و بازسازی دوره‌ای آن امری مهم است که بهتر است به آن توجه شود. در این مقاله سعی داشتیم تا اطلاعات بیشتری درباره ترمیم نمای ساختمان آجری در اختیار تان قرار دهیم تا با مراحل آن و نکات مهم این فرآیند بیشتر آشنا شوید.
