آجر نسوز به عنوان یکی از مصالح با اهمیت در صنعت ساخت و ساز، نقش مهمی در امنیت سازه ها برعهده دارد. امروزه،مقاومت اجر نسوز در برابر حریق ، حلقه امنیت اصلی در برابر آتش سوزی به حساب می آید. این آجرها با توجه به مواد سازنده و نوع فرآوری که دارند، در برابر حریق بسیار مقاوم هستند.
به طوریکه آجر نسوز در اغلب کشورهای جهان اول نظیر انگلستان، به عنوان استاندارد ضد حریق شناخته می شود و استفاده از آن در ساختمان سازی الزامی است. در این مطلب قصد داریم با ویژگی ها و مواد تکشیل دهنده آجر نسوز آشنا شویم و مقاومت اجر نسوز در برابر حریق را بررسی کنیم؛ در ادامه با آجر دوران همراه باشید.
چرا آجر نسوز می‌تواند در برابر آتش مقاومت کند؟
ماده اولیه اصلی آجر نسوز، خاک رس است که در دمای حدود ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد پخته می‌شود تا محصول نهایی (که بر اثر حرارت، سخت شده) را تشکیل دهد. از این رو، آجر یک مصالح ساختمانی غیر قابل احتراق در نظر گرفته می‌شود. این بدان معناست که دیوارهای آجری که به خوبی طراحی و ساخته شده‌اند، در معرض حرارت و شعله‌های بسیار بالای آتش‌سوزی، ذاتاً دارای سطح بالایی از مقاومت حرارتی هستند.
جالب است بدانید که، در کشور های اروپایی و آمریکاییی، بیمه‌گران خانه حتی ممکن است برای خانه‌های آجری حق بیمه با تخفیف ارائه دهند. این به دلیل استحکام و دوام اساسی است که آجر نسوز و آجر نما در برابر آتش دارد. همچنین استفاده از آجر نما نسوز برای ساختمان، به بهره وری انرژی و تنظیم دما و صرفه جویی در مصرف و هزینه ی انرژی کمک خواهد کرد.
با در نظر گرفتن این موضوع، بیایید نگاهی دقیق‌تر به این بیندازیم که چگونه استفاده از آجر نسوز می‌تواند مقاومت خانه شما را در برابر خطر آسیب‌های ساختاری ناشی از آتش‌سوزی افزایش دهد.
عدم احتراق آجرها
هنگامی که آجرهای سفالی تولید می‌شوند، در دمایی به اندازه یا بالاتر از دمای شدیدی که در دل یک آتش‌سوزی بزرگ به دست می‌آید پخته می‌شوند. آجرهای سفالی جدید بیشتر از زمانی که طول می‌کشد تا جلوی آتش‌سوزی از نقطه مشخصی عبور کند در کوره می‌مانند.
بنابراین، منطقاً نتیجه این می‌شود که، آجرها خود غیر قابل احتراق هستند. و این باعث می‌شود که آجر نسوز نما به گزینه‌ای عالی برای کمک به محافظت از ساختمان در برابر آسیب‌های ساختاری ناشی از آتش‌سوزی تبدیل شود.
استفاده از آجر نما، چندین مزیت دیگر نیز دارد. به عنوان مثال، پیاده سازی نما با آجر، کاملا از نظر حرارتی راحت و کارآمد است و در عین حال مشکلات صدا و هزینه های نگهداری را به حداقل می رساند.
تاثیر مقاومت اجر نسوز در برابر حریق
آجر نسوز در انواع و اشکال مختلفی تهیه و تولید می شود. اغلب مواد اولیه استفاده شده در آجرهای نسوز مشابه یکدیگر هستند. اما در برخی موارد ممکن است مواد اولیه سازنده آن ها متفاوت باشد. بطور کلی، مواد تشکیل دهنده آجر نسوز شامل خاک کائولن، سیلیس، آلومینا، ترکیباتی از اکسید آهن و دیگر مواد معدنی می شود. این مواد به صورت درصدهای ثابت و مشخص شده با یکدیگر ترکیب می شوند و در کوره های آجر پزی به مرحله مصرف می رسند.
به واسطه این موضوع، آجرهای نسوز حلقه ایمنی مناسبی محسوب می شوند و مقاومت بسیار زیادی در برابر حریق دارند. توجه داشته باشید که آجرهای نسوز علاوه بر مقاومت در برابر حریق، در مقابله با سرما و دیگر عوامل آب هوایی نیز مقاوم تر از آجرهای معمولی هستند. همین موضوع موجب شده است که استفاده از آجر نسوز به یکی از استانداردهای ساخت و ساز تبدیل شود.
متریال تولید آجرهای نسوز ویژه
جالب است بدانید که آجرهای نسوز انواع مختلفی دارند که تاثیر بسیار زیادی روی عملکرد آجر می‌گذارد. همچنین متریال استفاده شده برای تولید آجرهای ویژه عامل تعیین کننده این دسته بندی خواهد بود. به همین دلیل باید نوع متریال مصرفی برای تولید آجرهای ویژه را بشناسید. در این بخش از مطلب قصد داریم شما را با انواع آجرهای نسوز ویژه آشنا کنیم.
قلیایی
در آجرهای نسوز ویژه قلیایی مواد قلیایی حضور دارند، اما مواد معدنی دیگری نیز دیده می‌شود. آجرهای نسوز قلیایی در برابر حرارت شدید مقاومت بسیار زیادی از خود نشان می‌دهند. به همین دلیل در کوره‌های ذوب شیشه یا تولید سیمان کاربردی هستند.
زیرکونیوم
متریال مصرفی برای تولید آجرهای ویژه زیرکونیوم، کوارتز و سولفات این عنصر طبیعی است. همچنین تولید کنندگان مقداری آلومینیوم را نیز در آجر استفاده می‌کنند. به دلیل اینکه عنصر زیرکونیوم به شدت در برابر دما مقاوم است، این آجر به راحتی می‌تواند در کوره‌های ذوب فلزات استفاده شود. جالب است بدانید آجرهای ویژه زیرکونیم در راکتورهای هسته‌ای نیز حضور دارند.
اکسید کروم
ترکیب آجرهای اکسید کروم بیش از 90 درصد با همین ماده ساخته شده است. به همین دلیل ویژگی‌های این دسته از آجرها با خواص عنصر کروم گره خورده است. به طور کلی آجرهای اکسید کروم مقاومت مناسبی در برابر حرارت دارند و به راحتی در کوره‌های ذوب آلومینیوم کار می‌کنند. همچنین کارگاه‌های تولید بلور برای تهیه خمیر شیشه از این آجر کمک می‌گیرند.
آلومینیوم
تولید کنندگان آجر برای پخت آجرهای ویژه آلومینیوم باید دمای کوره آجرپزی را تا 1750 درجه سانتیگراد بالا ببرند. همچنین در ترکیب آجر حدود 75 درصد از آلومینیوم استفاده می‌شود تا بتوان مقاومت آجر را در مقابل حرارت افزایش داد.
مدل‌های اکسید کروم و کوروندوم
ترکیب آجرهای کروم و کروندوم را حدود 10 تا 20 درصد همین دو ماده تشکیل می‌دهند. اما آلومینیوم تشکیل دهنده بخش‌های دیگر متریال این آجر است. اما باید بدانید که این ترکیب ویژه آجری فوق العاده مقاوم در برابر آتش ایجاد می‌کند. به طوری که به راحتی می‌توان این آجر را در صنایع منحصر به فردی مانند کارخانه‌های ذوب فلزات استفاده کرد.
اهمیت و مقاومت اجر نسوز در برابر حریق
آجر های نسوز علاوه بر طیف رنگی زیبایی که به صورت طبیعی ارائه می دهند و موجب زیبایی محیط می شوند به دلیل سبک بودن و کم وزن بودنشان قدرت جذب بالایی در نگه داشتن مصالح از خود نشان می دهند و در نتیجه خطر سقوط را به صفر می رسانند. بنابراین باید گفت که سازه هایی که با آجر نسوز با کیفیت ساخته می شوند بسیار مقاوم هستند.
علاوه بر این، آجر های نسوز در مقابل اشعه ماوراء بنفش و تابش مستقیم خورشید نیز مقاوم هستند و دوام بسیار زیادی در برابر هوازدگی و تغییرات دارند. آجر های نسوز فاقد هر گونه ناخالصی در ساختار خود می باشند و در نتیجه شوره نمی زنند و ترک بر نمی دارند وهیچ گونه لک و پوسیدگی و فرسایشی در ظاهر و باطن آن ها به وجود نمی آید. بنابراین با موارد گفته شده و با خصوصیاتی که آجر های نسوز با کیفیت دارند عمر مفید سازه بالا می رود و اهمیت آجر نسوز در حلقه امنیت مشخص می شود.
مزایای استفاده از آجر نسوز
- آجر باید از مقاومت لازم در برابر جذب رطوبت، یخ زدگی و حرارت بالا برخوردار باشد.
- هیچ گونه لب پریدگی در آجر مشاهده نشود.
- میزان جذب آب توسط آجر نسوز باید کمتر از 2 درصد باشد.
- در تحدب و تقعر این نوع آجر هیچ پیچیدگی به چشم نخورد.
- میزان نمک های محلول در آجر نسوز باید زیر 1 درصد باشد.
- تنوع رنگ آجر نسوز
- آجر نسوز در رنگ های متنوع تولید می شوند، این تنوع رنگ بالا امکان استفاده از این آجر را نه تنها در نماکاری ساختمان و پوشش دیواره های کوره فراهم می کند بلکه می توان از آن در دکوراسیون داخلی ساختمان نیز به بهترین شکل استفاده نمود.
- رنگ های قهوه ای و قرمز رایج ترین رنگ هایی هستند که برای آجرنسوز انتخاب می شوند اما در کل آجر نسوز در چهار کد رنگ به بازار عرضه می شود از جمله قرمز، قهوه ای، مشکی و زرد شاموتی که هر کدام از این کدها دارای طیف های بی شمار هستند.
- به دلیل استفاده از مواد طبیعی در تولید اجرهای نسوز، استفاده از انها در ساختمان با سایر مصالح همخوانی دارد.
- وزن این اجرها بسیار سبک و ضخامت کم بوده و نیازی به سازه نگه دارنده مجزا ندارند.
- اجرهای نسوز با استفاده از ملات به راحتی به سطوح می چسبند و امکان جدا شدن و سقوط آن ها وجود ندارد و از این روایمن است.
- به دلیل دارا بودن استانداردهای تثبیت رنگ حتی با گذشت چند سال از زمان نصب آن ها هیچ تغییر رنگی بر روی سطح مشاهده نمی شود.
- آجر نسوز دوستدار محیط زیست است و به آن هیچ آسیبی وارد نمی کند.
- رنگ این آجرها ثابت است و تابش مستقیم اشعه خورشید کیفیت رنگ آن ها را از بین نمی برد.
- مقاومت آجر نسوز در دماهای بالا و آتش سوزی بسیار بالاست.
- نصب اجر نسوز نیاز به استفاده از ابزار و تجهیزات خاص ندارد.
- جنس آجر نسوز و تنوع بالای رنگ آن باعث شده به خوبی با معماری ایرانی همخوانی پیدا کند.
- اجرهای نسوز ضد شوره و ضد جلبک هستند
- هیچ محدودیتی در سایز اجرهای نسوز وجود ندارد.
- آجر نسوز در برابر انقباض، انبساط، ضربه، خراشیدگی و فرسایش از مقاومت لازم برخوردار است.
- آجرنسوز در رنگ های مختلف تولید می شوند و اگر در نمای بیرونی ساختمان کار شود زیبایی بی نظیری به نما می بخشد.
- اجر نسوز در برابر سرما و گرما مقاوم هستند و طول عمر بسیار طولانی دارند.
- اجر نسوز نوعی عایق محسوب می شود و از اتلاف انرژی در ساختمان جلوگیری می کند.
- جذب آب توسط این آجرها ناچیز است.
- در چیدمان آجر نسوز می توان از الگوهای متفاوتی استفاده نمود و زیبایی سطح را دوچندان کرد.
مزایای مقاومت اجر نسوز در برابر حریق
همانطور که در پاراگراف اول گفته شد، آجر نسوز و مقاومت در برابر حریق موجب می شود که بسیاری از کشورهای جهان اول آن را به عنوان استاندارد ضد حریق در نظر بگیرند. اما سوال! آجر نسوز در حلقه امنیت چه اهمیتی دارد؟ استفاده از آجر نسوز علاوه بر طول عمر بالا و استحکام بیشتر نسبت به آجر های معمولی، در حوادث ناگواری همچون آنش سوزی منازل نقش بسزایی دارد.
در بسیاری از گزارشات آتش نشانی، عدم وجود آجر نسوز در ساخت و ساز موجب گسترش تلفات و فرو ریختن ساختمان اعلام شده است. آجرهای نسوز در برابر شعله های شدید آتش حدود 2 تا 4 ساعت مقاومت می کنند. این مقدار زمان برای اطفاء حریق تایم مناسب و ایده آلی محسوب می شود.
